Normen meestal niet verplicht, wel handig om te volgen!
Omdat de fundamentele eisen in een Richtlijn algemeen en globaal zijn worden op Europees niveau normen ontwikkeld. Deze normen, die als het ware onder de Richtlijnen “hangen”, beschrijven hoe de fundamentele eisen technisch gerealiseerd zouden kunnen worden. De eenvoudigste methode voor de fabrikant om te voldoen aan de Richtlijnen is het toepassen van normen. Het toepassen van normen is niet wettelijk verplicht. Echter, het toepassen van normen of „technische specificaties‟ waar sommige Richtlijnen over spreken is wel wettelijk verplicht bij o.a. de Richtlijn Bouwproducten, de Richtlijn voor Hogesnelheidstreinen en de Richtlijn voor Terminal- en Radio- apparatuur.
Verwarrend, advies of verplichting?
In het kader van de Europese Richtlijnen is een norm een document dat eenstemmig (in Europees verband) opgesteld en goedgekeurd is. Normen behoren gebaseerd te zijn op de gezamenlijke resultaten van wetenschap, techniek en ervaring en behoren gericht te zijn op de bevordering van optimale voordelen voor de gemeenschap. Traditioneel wordt in Nederland het woord „Norm‟ gezien als iets dat wettelijk verplicht is. Richtlijn associeert men met een advies, echter is dit in de Europese Regelgeving precies omgekeerd.
Richtlijn = wet (wetskracht)
Norm = advies (bewijsmateriaal dus rechtskracht)
Voordelen van het volgen van normen
Op basis van bijvoorbeeld de Machinerichtlijn zijn Europese normen (EN) ontwikkeld die perfect gebruikt kunnen worden in het kader van de risicobeoordeling van bestaande arbeidsmiddelen (naast de beleidsregels en ArboInformatie-bladen van het ministerie van SZW). In de beleidsregels wordt zelfs direct verwezen naar Europese normen. Na inventarisatie van de risico’s kan, met behulp van een geschikte norm, de te nemen veiligheidsmaatregel worden geselecteerd en doorgevoerd. Deze aanpak heeft als bijkomend voordeel dat een veiligheidsmaatregel aantoonbaar is gebaseerd op Europese normen. Dit feit verhoogt de bewijslast in geval van een aansprakelijkheidsgeschil.
Een aantal voordelen van het toepassen van normen in het kader van de Richtlijn Arbeidsmiddelen:
• U bouwt een juridische bewijslast op als u maatregelen baseert op normen;
• U heeft zekerheid dat u aan de Richtlijn Arbeidsmiddelen voldoet omdat u de „‟stand der techniek‟‟ toepast
(Kaderrichtlijn, artikel 6);
• U heeft de beschikking over concrete en in de praktijk bewezen veiligheidsmaatregelen;
• U voldoet automatisch aan een belangrijk onderdeel van het kwaliteitssysteem volgens ISO 9001
(uw technische documentatie moet op peil zijn).
Een aantal voordelen van het toepassen van normen in het kader van de CE-markering:
• U maakt de Richtlijnen concreet;
• U realiseert een “vermoeden van overeenstemming” met de fundamentele eisen van de Richtlijnen
(dit geldt alleen voor geharmoniseerde normen);
• U past de laatste stand der techniek op het gebied van veiligheid toe;
• U bouwt een maximale juridische bewijslast op (wet productenaansprakelijkheid);
• U behaalt concurrentievoordeel. Het door u toegepast veiligheidsniveau is aantoonbaar voor de eindgebruiker;
• U heeft minder werk bij het opstellen van risicobeoordeling en Technisch Constructie Dossier,
u kunt namelijk naar de normen verwijzen;
• U voldoet automatisch aan een belangrijk onderdeel van het kwaliteitssysteem volgens ISO 9001
(uw technische documentatie moet op peil zijn);
• U kunt de ontwikkelingstijd van uw product verkorten (niet opnieuw het wiel uitvinden).
De normen voor machineveiligheid kan men onderverdelen op basis van het toepassingsgebied:
• Normen op het gebied van fundamentele veiligheidsprincipes (type A-normen), van toepassing op alle machines
(bijvoorbeeld EN-ISO 12100-1);
• Normen op het gebied van technische veiligheidsaspecten en veiligheidsvoorzieningen (type B-normen),
van toepassing op alle machines:
• B1: technische veiligheidsaspecten (bijvoorbeeld: elektrische uitrusting EN-IEC 60204-1);
• B2: veiligheidsvoorzieningen (bijvoorbeeld: noodstopvoorziening EN-ISO 13850).
• Normen op het gebied van veiligheidsspecificaties voor bepaalde groepen machines
(type C-normen, bijvoorbeeld de EN 415-3 voor vorm-, vul- en sluitmachines)
Bron: Dossier Machineveiligheid in de ontwerpfase
